วิชาภาษาไทย

เรื่องสมิงพระราม

นำเรื่อง
   ราชาธิราช เป็นเรื่องในพงศาวดารมอญ เคยแปลเป็นไทยแต่สูญหายครั้งเสียกรุงครั้งที่ ๒ ต่อมารัชกาลที่ ๑ ได้โปรดเกล้าฯ ให้เจ้าพระยาพระคลัง (หน) เป็นหัวหน้า ร่วมกับพระยาอินทรอัคคะราช พระภิรมรัศมี และพระศรีภูริปรีชา ช่วยกันแปลและเรียบเรียงขึ้นใหม่ เพื่อเป็นการบำรุงสติปัญญาแก่พระบรมวงศานุวงศ์และข้าราชบริพาร

เรื่องย่อ
   มะกะโทเป็นบุตรพ่อค้าแขวงเมาะตะมะ วันหนึ่งขณะหาบสินค้าไปขายที่เมืองสุโขทัยเกิดนิมิตประหลาด ฟ้าผ่าคานหามถึง ๓ ครั้ง แต่ไม่มีใครเป็นอันตราย ต่อมานิมิตเห็นปราสาทราชมนเทียร มีผู้ทำนายว่ามะกะโทจะได้เป็นใหญ่ เมื่อถึงสุโขทัยมะกะโทไปอาศัยอยู่กับนายช้างของสมเด็จพระร่วงเจ้า เมื่อสมเด็จพระร่วงเจ้าเสด็จไปโรงช้างพบมะกะโท ก็ทรงพระเมตตารับสั่งนายช้างให้ดูแลมะกะโทให้ดี และขณะทอดพระเนตรช้างสมเด็จพระร่วงเจ้าได้คายพระสลา (หมาก) แล้วบ้วนพระโอษฐ์ลงดิน เห็นเบี้ยตกอยู่ จึงให้มะกะโทเก็บไว้ มะกะโทนำเบี้ยไปซื้อผักกาดมาปลูกถวายสมเด็จพระร่วงเจ้า สมเด็จพระร่วงเจ้าจึงทรงพระเมตตา และแต่งตั้งให้เป็นขุนวังในเวลาต่อมา
   ต่อมามะกะโทเดินทางกลับไปเมาะตะมะ อลิมามางผู้เป็นเจ้าเมืองคิดฆ่ามะกะโทด้วยเห็นว่ามะกะโทมีผู้เลื่อมใสมาก แต่สุดท้ายก็ถูกฆ่าตาย มะกะโทจึงได้ขึ้นเป็นเจ้าเมืองเมาะตะมะ มีพระนามว่าพระเจ้าฟ้ารั่ว และบุกยึดเมืองทางเหนือทำให้เมาะตะมะยิ่งใหญ่
   กษัตริย์เมาะตะมะสืบราชสมบัติกันต่อมาเรื่อย ๆ และได้เปลี่ยนชื่อเมืองเป็นกรุงหงสาวดี จนกระทั่งพระยาน้อยปราบดาภิเษกขึ้นเป็นพระเจ้าราชาธิราช มีทหารเอกได้แก่ สมิงนครอินท์ สมิงพระราม และสมิงพ่อเดช ขณะเดียวกันที่เมืองพม่า พระเจ้าฝรั่งมังฆ้องก็ได้สืบราชสมบัติต่อจากพระราชบิดา และทำศึกสงครามกับพระเจ้าราชาธิราชมาเป็นเวลานาน แต่พระเจ้าราชาธิราชก็ทรงเอาชนะได้โดยตลอด ยกเว้นครั้งหนึ่งสมิงพระรามขี่ช้างพลายประกายมาศเข้าสู้กับพม่า แต่ช้างตกหล่ม ทำให้ถูกพม่าจับไปเป็นเชลย
   ครั้งหนึ่งพระเจ้ากรุงต้าฉิง แห่งกรุงจีน ได้ส่งกามะนีทหารเอกมาทำสงครามกับเมืองพม่า สมิงพระรามผู้เป็นเชลยขออาสาสู้ศึก และเอาชนะกามะนีได้ พระเจ้าฝรั่งมังฆ้องพระราชทานตำแหน่งมหาอุปราชและให้อภิเษกสมรสกับพระราชธิดา แต่ภายหลังพระเจ้าฝรั่งมังฆ้องพลั้งพระโอษฐ์เรียกโอรสของสมิงพระรามว่า “อ้ายลูกเชลย” สมิงพระรามเกิดความน้อยใจจึงหนีกลับกรุงหงสาวดี
   หลังจากพระเจ้าราชาธิราชสวรรคต ก็ได้มีสืบสันตติวงศ์มาจนถึงตะละนางพระยาท้าว ซึ่งถูกพระเจ้าแมงเรฉะวากีกษัตริย์พม่าชิงตัวไปเป็นอัครมเหสีเอก แต่ต่อมาราชบุตรบุญธรรมของตะละนางพระยาท้าวได้ยกทัพมาชิงตัวกลับไป และขึ้นครองราชสมบัติ มีพระนามว่าพระเจ้าศรีศากยวงศ์ธรรมเจดีย์